یکی از بزرگترین رازهای نبرد اوکراین این است که سازمان سیا تا چه حد نمیداند. سیا به همان اندازهای که درباره فکرها و نیتهای ولادیمیر زلنسکی مطمئن نیست، درباره ولادیمیر پوتین هم نامطمئن است. در حالیکه رهبر روسیه با بزرگترین چالش خود پس از یک شورش نافرجام مواجه است، سیا در تلاش است تا بفهمد دو طرف چه کاری انجام خواهند داد – چراکه رئیسجمهور بایدن تصمیم گرفته است که ایالات متحده (و کیف) دست به هیچ اقدامی نزنند که ممکن خود روسیه یا بقای دولت روسیه را تهدید کند؛ و اینکه مبادا پوتین درگیریها را بیشتر بسازد و تمام اروپا را درگیر یک جنگ جهانی نماید. در مقابل، انتظار دارد کرملین نبرد را فراتر از اوکراین نکشد یا به استفاده از سلاحهای هستهای متوسل نشود.
موضع آمریکا در معرض تهدید قرار دارد؛ زیرا اقدام شبهشورش از سوی یوگنی پریگوژین، رئیس گروه نظامی واگنر، این پرسش را مطرح میکند که آیا مسکو گزینههای خود را تمام کرده است یا خیر.
یک مقام ارشد استخبارات دفاعی به نیوزویک میگوید: «پشت پوتین واقعن به دیوار است.» و هشدار میدهد در حالی که سیا کاملن میداند روسیه چقدر در اوکراین گیر کرده است؛ اما اینکه پوتین چه کاری انجام خواهد داد، بسیار در ابهام است. صحبتها در مورد اینکه احتمال استقرار تسلیحات هستهای روسیه در بلاروس وجود دارد، و با توجه به افشای عمومی پریگوژین از هزینههای وحشتناک جنگ، چیزی که مسکو آنرا سرکوب کرده، این مقام میگوید که در لحظهای حساسی قرار داریم.
این مقام به دلیل صریح صحبت کردن نخواست که نامش برده شود، میگوید: «اکنون آنچه خارج از میدان جنگ اتفاق میافتد، حایز اهمیت است. هر دو طرف متعهد میشوند که اقدامات خود را محدود کنند؛ اما عملی کردن این تعهدات بر عهده ایالات متحده است. همه اینها به کیفیت اطلاعات استخباراتی ما بستگی دارد.»
یکی از مقامات ارشد استخباراتی اداره بایدن که با نیوزویک نیز صحبت کرده است، میگوید: «یک نبرد مخفی با قوانین مخفی در جریان است که زیربنایی است بر همه آنچه که در اوکراین میگذرد.»
این مقام، کسی است که مستقیمن در برنامهریزی سیاست اوکراین دخیل است، برای گفتوگو در مورد مسایل فوقمحرمانه خواهش کرده نامش فاش نشود. این مقام (و بسیاری از مقامات امنیت ملی که با نیوزویک صحبت کردند) میگویند که واشنگتن و مسکو چندین دهه است که تجربه در تدوین این قوانین مخفی دارند، لازم است سیا نقش بزرگی ایفا کند: به عنوان جاسوس اصلی، به عنوان مذاکرهکننده، به عنوان تامینکننده اطلاعات، تدارکات، منازعهگر شبکهای از روابط حساس ناتو و شاید مهمتر از همه، به عنوان سازمانی که تلاش میکند اطمینان حاصل کند که جنگ بیشتر از این از کنترول خارج نشود.
این افسر ارشد استخباراتی میگوید: «اولویت اداره بایدن برای دور نگهداشتن شهروندان امریکایی از آسیب را دستکم نگیرید. و به روسیه اطمینان بدهید که نیازی به تشدید تنش ندارد. آیا سازمان سیا در خاک اوکراین حضور دارد؟» این سوال را با صراحت میپرسد. «بلی. اما این نیز شرورانه نیست.»
نیوزویک حدود و ثغور فعالیتهای سیا در اوکراین را عمیقن بررسی کرده، بهویژه با توجه به پرسشهای فزاینده کنگره در مورد میزان کمکهای ایالات متحده، و اینکه آیا رئیسجمهور بایدن به تعهد خود مبنیبر «حضور نظامی» پایبند است یا خیر.
نه سیا و نه کاخ سفید پاسخ خاصی برای تایید نمیدهند؛ اما خواهش کردند که نیوزویک مکانهای محرمانه عملیات سیا در داخل اوکراین یا لهستان را فاش نکند. و نیز از دیگر کشورهایی دخیل در تلاشهای مخفی سیا نامی نبرد. و نیز از فعالیتهای هوایی که از تلاشهای لوژستیکی پنهانی ایالات متحده پشتیبانی میکند، اسمی برده نشود.
پس از درخواستهای مکرر برای اظهار نظر درباره این مسئله، سیا نپذیرفت. نه دولت اوکراین و نه دولت روسیه به درخواستهای ما برای اظهار نظر پاسخی ندادند.
در جریان تحقیقات سه ماهه، نیوزویک با بیش از دوازده کارشناس و مقامات استخباراتی صحبت کرد. نیوزویک همچنان به دنبال نظرات مخالف بوده است.
تمام کارشناسان و مقامات معتبری که نیوزویک همراه شان گفتوگو کرده، نظر یک سان داشتند که سیا در نقش محتاطانه خود در برخورد با کیف و مسکو موفق عمل کرده است. علاوه بر آن، در انتقال کوهی از اطلاعات استخباراتی، مواد، و در مدیریت جمعی از کشورهای دیگر، دولتهای که بیسروصدا همکاری میکنند و در عین حال سعی میکنند از تیررس روسیه دور بمانند، خوب عمل کرده است.
و آنها در مورد وظیفه اصلی سیا – دانستن آنچه در ذهن رهبران روسیه و اوکراین میگذرد – سیا در مشکل بوده است.

آگاهان استخباراتی باور دارند این جنگ از این نظر منحصر به فرد است که ایالات متحده با اوکراین همسو است؛ اما دو کشور متحد نیستند.
اگر چه ایالات متحده به اوکراین در برابر روسیه کمک میکند؛ اما به طور رسمی با آن کشور در جنگ نیست. بنابراین، خیلی از کارهای که واشنگتن برای همکاری به اوکراین انجام میدهد، مخفی نگهداشته میشود. و بسیاری از کارهای که معمولن در اختیار ارتش ایالات متحده است، توسط سیا انجام میشود. هر کاری که انجام میشود از جمله فعالیت در داخل خاک اوکراین، باید با محدویتهای که از سوی بایدن وضع شده مطابقت داشته باشد.
یکی دیگر از مقامات ارشد استخباراتی که نخواست نامش برده شود، میگوید: «این یک اقدام پیچیده برای همسازی است – سیا در جنگ بسیار فعال است و در عین حال با تعهد اصلی دولت بایدن که هیچ سرباز امریکایی روی خاک اوکراین وجود ندارد، در تضاد نیست.
برای سیا، با نقش اصلی آن در جنگ اوکراین، پس از تیرگی روابط بین دونالد ترامپ، رئیسجمهور پیشین و رئیسهای استخباراتی او، روحیهبخش بوده است.
مقام دوم میگوید با وجودیکه برخیها در سیا میخواهند با صراحت بیشتر در مورد اهمیت تجدیدشده سیا، صحبت کنند، این امر اما محتمل است. این مقام میافزاید: «سیا نگران این است که جسارت بیش از حد در مورد نقش او ممکن است پوتین را تحریک کند.»

تا حدی به همین دلیل است که سیا میخواهد از هر چیزی که حاکی از حمله مستقیم به روسیه و هر نقشی در نبرد واقعی باشد، فاصله بگیرد – کاریکه کیف بارها انجام داده است؛ از تخریب خط لوله نورد استریم و پل تنگه کرچ گرفته تا پهپادها و حملههای عملیات ویژه در سراسر مرز. به نظر میرسد این حملهها برخلاف تعهدهای زلنسکی مبنیبر عدم انجام اقداماتی که منجر به گسترش دامنه جنگ شود، بوده است.
یک افسر نظامی استخباراتی بازنشسته که نخواست نامی از او برده شود، میگوید: «خیلیها که به نقش محوری سیا در جنگ باورمند هستند – برای مثال در کشتن جنرالهای روسی در میدان نبرد یا در حملات مهم خارج از اوکراین، مانند غرق شدن کشتی با پرچم مسکوا – آن نقش را در کیف نتیجهبخش نمیبینند. اگر میخواهیم کیف به حرفهای ما گوش بدهد، باید به خود یادآوری کنیم که اوکراینیها برنده جنگ هستند نه ما.»
واشنگتن بیسروصدا نارضایتی خود را به دولت زلنسکی در رابطه به حمله نورد استریم در سپتمبر گذشته ابراز کرده است؛ اما آن اقدام تخریبکننده با حملههای دیگری دنبال شد؛ به شمول حمله اخیر پهپاد به خود کرملین. آن حملهها پرسشهایی را در مورد یکی از مسئولیتهای استخباراتی اصلی سیا به وجود آورده – دانستن اطلاعات کافی از پلانهای اوکراینیها، هم برای تاثیرگذاری روی آنان و هم پایبندی به توافق مخفی خود با مسکو.
نویسنده: ویلیام آرکِن
برگردان: محمد آذر آذرمن
منبع: نیوزویک